NIKOLA TESLA | Unutulmuş Dahi

“Şimşekler yüksek tavanlı odayı ürkütücü bir parıltıya boğuyordu. Hava keskin bir ozon kokusuyla doluydu. Bir yılan gibi kıvrılıp dallanan yıldırımları üreten makinesinin hemen altında, kitabına dalmış, okumayı çok seven bir beyefendi, her zamanki sandalyesine oturmuş, yıldırımlardan zerre kadar etkilenmeden tarihi yaratıyordu”

Nikola Tesla çağımızın en büyük dahilerinden biridir. İcat kelimesi herkesten çok ona yakışır. Patent büroları her biri bir devrim yaratmış onlarca patentini kayıtlarına almıştır. (Bkz. Amerikan patent bürosu.) Ama şanssızdır, politikadan anlamaz, imkansızı ütopyayı ister. Bu nedenle Edison’u tanırsınız onu ise bilmezsiniz.

Kirli elbiseleriyle büyük bir maceraya atılacak genç adamın bavulu çalınmıştı. Kuzgun rengi saçları ve kültürlü diliyle transatlantiğin kapısında kararsızca kendisini süzen görevliye durumunu anlattı. Sonra keskin hafızasından bir bilet numarası söyledi. Sadece bir kez gördüğü biletin seri numarası. Böylece gemiye bindi. Uzun seyahati yıkanmadan geçirilen berbat bir ortamda onu Amerika’ya ulaştırdı.

İlk işi Avrupa yapımı bir dinamoyu tamir etmek olan Tesla, aldığı parayla yatacak bir otel odası ve yemek buldu.

Thomas Edison’u arıyordu. Sonunda buldu da. Hayallerinin adamı düş kırıklığı yarattı onda. Alternatif akım projesini hararetle anlattı. Edison icatlarini anlatan bu Avrupalı beyi dikkatlice dinledi, teknisyen olarak işine yarayacağını düşünüyordu belki de. Anlattıkları ise umrunda bile değildi.

Böylece Tesla işe girdi. Bir geminin elektrikle aydınlatılması işiyle kendisini ispatladı. O yıllarda alternatif akım kullanılmıyordu. Edison’un elektriği çok kısa mesafelere ve çok pahalı ulaşan bir lükstü. En son çalıştıkları işte Edison’un sorunlu sistemi – doğrudan akım – için senkronize çalışan dinamoları tasarlayarak nefis bir çözüm sundu. Edison’un cevabı bu buluşa ufak bir ek yapıp patenti kendi üstüne alarak, Tesla’ya söz verdiği parayı vermemek şeklinde ucuz bir davranıştı.

Tesla sonu gelmeyen macerasına bu olaydan sonra tek başına atıldı. Yıllar geçtikçe alternatif akımı bulacaktı. Buna uygun dinamo ve elektrik motorlarını ve tüm enerji sistemini. İlk hidroelektrik santrali de onun eseri olacaktı.

Bir ikindi vakti arkadaşı Szigety ile birlikte şehir parkında günbatımına doğru yürüyorlardı ve Tesla Goethe’nin Faust’undan pasajlar okuyordu. O an, ‘ Fikir bir şimsek gibi çaktı ve bir anda gerçek tüm çıplaklığıyla karşımda parıldamaya başladı.’ Tesla’nın çırpınan uzun kolları nöbet geçiriyor gibi öne doğru uzanmıştı. Szigety telaşlanmış, arkadaşını bir banka oturtmaya çalışıyordu ama Tesla bir dal parçası bulana kadar rahat edemeyecekti. Oturur oturmaz toprağın üzerine bir diyagram çizmeye başladı. ‘Bak işte motor burada, bak da gör nasıl da tersyüz ediyorum onu’ AC motorunu böyle buldu.”

Hep hayallerinde gördüğü şeydi. Niagara Şelaleri üstünde kurulan bir sistem. Su dönüyor, gürlüyor, kabarıyor, kükrüyor ve yapacağı icat bundan alternatif akım elektrik üretiyor. Fikirlerini anlattığı pek çok kisi ya yoğun bir hayranlık ya da kafa karışıklığı ile ayrılırdı yanından.

“Küçük çocuk pastasını küplere bölmüştü, bir parçayı yemek için çatalını uzattığında annesi sert Slav sesiyle durdurdu onu. ‘Önce o dilimin hacmini hesapla!’ Genç beyin yutkundu, ustaca gözledi ve sonucu söyledi. Anne başını salladı. Babası ise bildiği pek çok Avrupa dilinden birinde ‘Tebrikler Nikola’ dedi”

Çocuk özeldi. Yugoslavya’da 1856 yılının 9 Temmuz’unu 10 Temmuz’una bağlayan gecede doğmuştu. Yaşamı doğal güzellikler içinde başlayan Tesla’nın çocukluğuna, dahi ağabeyinin küçük yaşta yaşamını yitirmesi gölge düşürdü. Ailesi hep onu ağabeyiyle kıyaslayacak ve sevgilerinde hep bir burukluk olacaktı.

Ömrü boyunca evlenmedi. Sevgisini gizledi ya da duyurmak istemedi diyelim. Platonik aşkları olduğu söylense de açığa vurmadı.

“Elbette Edison’un alternatif elektriğe karşı yürüttüğü kampanya çok çirkindir. Tüm politik ve medyatik gücünü kullanarak yüzlerce hayvanı alternatif akımla öldürerek “Tesla’nın elektriği sizi de böyle öldürecek” demiştir. Kaderin ilginç bir cilvesi olarak parlamentoya asılarak idam cezası yerine elektrikle idamın zarifliğini de! yine Edison önerecektir.”

Bu öykü kitaplarda okuduğumuz binlerce denemeyle ampülü bulan dahiye(!) farklı bir bakış açısı verir”;

Tesla, Edison’dan ayrıldıktan sonra kapitalist bir dünyanın sert dişlileri arasında olduğunu anlamaya başladı. Buluşları ekonomik bir değer taşımazsa üreticiler kaynak sağlamayacak o da çok pahalı teçhizatlar isteyen deneylerini gerçekleştiremeyecekti.

Bu düşüncelerle A.K. Brown ile Tesla Electric Company’yi kurdu. Otuz civarinda patent aldı. Bu patentler, alternatif akım için jenaratörler, transformatörler, elektrik motorları kablo tasarımlarından oluşuyordu. Edison acı bir yolla izlenmesi gereken yolu ona öğretmişti.

Westinghouse adında bir işadamıyla tanıştı. İşadamı bu genç titiz ve soylu görünümlü Avrupalı’nın kendisine çok para kazandırabileceğini gördü. Gerçekten de Tesla’nin yüzlerce irili ufaklı buluşu ile bir dünya devi olacaktı Westinghouse.

1893 Chicago Dünya Fuarı’nda gelecek yüzyıldan gelmişçesine çalışan dev dinamolarla sistemini dünyaya tanıttı. Edison’un doğru akımının katlarca gömlek üstünde olan alternatif akımı. 96.620 ampulle fuar alanını aydınlattılar.

Yüksek voltaj elektriği bedeninden geçiren Tesla pek çok enteresan gösteri yaptı. Bu olayla birlikte savaşını kazandı. Dünya hayal ettiği teknolojiyi benimsedi. Artık ortasınıfta aydınlanabilecek, ısınabilecek ve makinelerden yararlanabilecekti.

Yıllar ilerledikçe radyoyu bulacak ancak Marconi onun yerine tarihe geçecek o sadece gülümseyip “Bırakın devam etsin yaptığı alet benim 17 patentimi kullanıyor” diyecektir. Marconi’nin sesi iletmesi gibi görüntü ve ses iletmesi beklenirken o hertz dalgalarını küçümsemekte ve teta4 dalgaları ile uğraşmaktaydı.

Tesla’nın radyo hakkında haklı olduğu ancak ölümünden sonra Amerikan “Supreme Court” mahkemesi tarafindan 1943 yılında karara bağlanarak gerçek mucidin Tesla olduğu ilan edildi.

Tesla inanılmaz bir gösteriyi Marconi’den çok önce gerçekleştirmişti. Yaptığı uzaktan kumandalı mini denizaltıydı. Birincisi, radyo dalgalarını mükemmel kullanıyordu. İkincisi mükemmel bir denizaltıydı ve üçüncüsü sibernetik biliminde bir devrimdi. Yarı otomatik kontrol sistemlerinin ilklerinden biri olarak Donanma’da kullanılmak üzere askeri yetkililerle görüşse de istediği sonucu alamadı.

“Tesla’nin buluşları arasında neler yok ki ? Alternatif akım, elektrik motoru, x-ışınları, kablosuz ampuller, Tesla bobini, radyo alıcı vericisi…”

Tesla daha sonra büyük bir projeyi kafasına taktı. Yüksek frekans transformatörü ile kablosuz bir şekilde elektriği iletmek. Diyebiliriz ki bu proje yüzünden tarihten silindi. Ardındaki tüm ekonomik güç çekildi. Sonraki nesillere unutturuldu ve bugün bizim anlatmamız gerekti.

En büyük hayali istasyonlar kurarak yerkürenin iletkenliğinden yararlanıp tüm dünyanın kablosuz bir şekilde elektriğe kavuşmasıydı. Dev bir bobin içeren kulesini Colarado’da kurdu. Önce toprağın içinden bir noktadan elektrik verip başka bir noktada elektrik çıkarmayı başardı.

Çevre çiftliklerdeki atların nallarını çarpan elektrik yüzünden baska bir faza geçti. Çıkan kaza da jeneratörü yandı. Şehir elektrik şebekesi çöktü ve Tesla suçlanıp maddi tazminat davası açıldı Tesla elindeki herşeyiyle birlikte laboratuvarını kaybetti.

En sonunda 1900 yılında bir finansörden destek buldu. Günümüzün TV, radyo istasyonu hatta interneti gibi bir veri aktarım sistemi kurması beklenirken asıl niyeti anlaşıldı. Ancak ekonomik dengeler ve teknolojik yatırımlar bu yeni devrim kabul edilemeyecek kadar ilerlemişti.

Böylece çöküş başladı.Finans kapıları kapandı. Patent hakları birer birer satıldı. Sadece Yugoslav Hükümeti’nin bağladığı emekli ayliğı ile geçineceği günlere kadar olağanüstü buluşlarını gazetelere saysa dökse de alay edildi. Kendisini ifade edemedi. Bazen ileri derece deneylerde ismi geçse de asla resmen doğrulanmadı.

Tesla yalnızlık içinde ölür. Öldükten sonra odası, kağıtları projeleri gizli servislerce yağmalanır. Onlar bunu reddetse de ilerleyen yıllarda sık sık Tesla adı gündeme gelir. Bazen Amerika’nin iklim değişikliklerinde yüksek frekanslı dalgalar konusunda, depremlerde, beyin kontrolünde adından bahsedilir. Oysa çoğunlukla insanlığa hizmeti hedeflemiştir.

Düşününce, insan doğru olanı yapmış olabilirler mi? demeden duramıyor. Bulduğu cihazların ve prensiplerin bazıları o kadar ürkütücü güce sahip ki toplumun elinde olması çocukluk aşamasında olan uygarlığımızın sonunu getirir miydi? Ya da gelişim hep böylesine adım adım ağır ağır olmak zorunda mı? 1900’lerde durdurulmasaydı bugün uçan arabalarımız robotlarımız ve galaktik yıldız seyahatlarimiz gündelik hayatımızın parçası mı olurdu ? Cevap vermek çok güç. Ancak görülen o ki birileri, -çok güçlü birileri- bizden önce oturup toplantılarını yapmış, kar-zarar hesaplarını bütçe ve bilanço analizlerini yapıp gelecek yüzyılı planlamış. Bize sadece şu kalıyor; bir adamın yüzyıl önce keşfettiklerine alışabileceğimiz düzeye gelmemiz için sabırla beklemek…

“Aklıma bir fikir geldiğinde bunu ilk önce kafamda şekillendirmeye başlarım. Yapıyı değiştiririm, eklemeler yaparım ve aygıtı zihnimde çalıstırırım. Yaptığım bir türbini düşüncelerimde işletmem ile atölyemde test etmem arasında benim için bir fark yoktur. Eğer bir dengesizlik varsa bunu bir yerlere not bile edebilirim” (1856 – 1943)

NIKOLA TESLA VİDEOLARI

BÖLÜM 1

BÖLÜM 2

BÖLÜM 3

BÖLÜM 4

NIKOLA TESLA FOTOĞRAFLARI

Kitabı satın almak için:
http://www.ideefixe.com/kitap/tanim.asp?sid=XQDNCWHBPA1A7NIEEDII&referer=80239

Kaynakça:
TESLA Anlaşılmamış Dahi / Margaret Cheney / Aykırı Yayınları / Biyografi
Bilim ve Ütopya Mart 2000
http://www.pbs.org/tesla
http://www.ttr.com
http://www.teslapress.com
http://www.teslascience.org
http://www.yurope.com/org/tesla/muzeje.htm
http://www.svensons.com/Tesla/